About The Pond
september 2021

The Biotope around the Cowshed Withers and Dies and I Search for New Life There In The Pond, Pauline de Bok withdraws to her home in the countryside of Northeast Germany. But there too, in the midst of forests and lakes, the ecosystem is under threat: the water level is falling, trees are affected by disease and for the first time in twenty years the natural pond near her cowshed dries up. It is alarming, but she refuses to lose heart. She lays a new, clay pond, does battle with goosegrass and brambles, makes room for swallows, bats and insects. In the meantime, she ponders our relationship to nature and the extent to which human intervention is useful or necessary. ‘We happen to be an animal species, but within a century we have depleted the earth. And now we think we can carry on like that and save the day too.’ And if we do manage to turn the tide, what’s the point in the long run? ‘We are taking on ever greater burdens and at the same time we realize how powerless we are as individuals and how out of control as a species.’ In The Pond, daily toil on the farm is connected with fundamental questions about man and nature. ‘Writer and philosopher Pauline de Book shows that climate change is also being felt on her small farm in north-eastern Germany. She tries to grasp nature’s unfathomability.’ — Filosofie Magazine Pauline de Bok (b. 1956) read theology and philosophy before going into journalism and radio documentaries. She lives partly in Amsterdam and partly in the Mecklenburg countryside, the latter the inspiration for Blankow or the longing for Heimat (2006) which was translated into German and awarded the Annalise-Wagner Prize. A novel The Huntress was published in 2014, the non-fiction book Prey. A year of hunting in 2016. The German translation by Gerd Busse of De poel (2021) will be published by C.H. Beck in 2022. (Source: Nederlands Letterenfonds / Dutch Foundation for Literature)

icon

De poel op shortlist Jan Wolkers Prijs 2021
september 2021

Nog vijf boeken zijn in de race voor de Jan Wolkers Prijs voor het beste Nederlandse natuurboek. De shortlist is zojuist bekend gemaakt in het BNNVARA-programma Vroege Vogels op NPO Radio 1. Er zijn meer dan 130 boeken ingezonden, die zijn verschenen tussen 1 juni 2020 en 1 juni 2021: veldgidsen, monografieën, kinderboeken, poëziebundels, naslagwerken en romans.Op zondag 24 oktober wordt de winnaar bekend gemaakt tijdens de uitzending van Vroege Vogels op NPO Radio 1. [caption id="attachment_67720" align="alignleft" width="300"] (Bron: Vroege Vogels)[/caption] • De onderwereld van de tuin – Romke van de Kaa - Uitgeverij Atlas Contact • Biografie van een vlieg – Jaap Robben en Paul Faassen - Uitgeverij Loopvis • Terra Ultima – Raoul Deleo - Uitgeverij Lannoo • De poel – Pauline de Bok - Uitgeverij Atlas Contact • De Ontdekking van de natuur – Hans Mulder - Uitgeverij Terra De Jan Wolkers Prijs is een initiatief van Vroege Vogels, het Wereld Natuur Fonds en de Volkskrant. De prijs wordt dit jaar voor de negende keer uitgereikt en bestaat uit een geldbedrag van vijfduizend euro en een originele tekening van de winnaar, gemaakt door Siegfried Woldhek. De jury bestaat uit Karina Wolkers, Allard Stapel (Wereld Natuur Fonds), Jean-Pierre Geelen (de Volkskrant) en Daniel Gulpers. – Tekst: Vroege Vogels – In De poel trekt Pauline de Bok zich terug in het noordoosten van Duitsland, waar ze rondscharrelt op haar erf, omringd door bossen, meren en industriële landbouw. Ze zoomt in op de levende wezens met wie ze haar plek deelt, van de grote dieren waarop ze jaagt tot het gewemel en gekrioel dat een mensenoog nauwelijks ziet. Gespannen vraagt ze zich af of de boerenzwaluwen wel zullen terugkeren. En waar zijn de fazanten, de wijnbergslakken, de oranjetipjes en de wespennesten gebleven? Of het boomkikkertje? Voor het eerst in twintig jaar blijft ook de poel achter haar koeienstal droog. Ondertussen belaagt een schorskever de bossen, een virus de wilde zwijnen en op een dag wordt ook de mens door een pandemie overvallen. De klappen die het ecosysteem al jaren ondergaat maakt De Bok in De poel op een verhalende manier voelbaar. Tegelijkertijd weigert ze de moed te verliezen en poogt ze het tij te keren. Ze legt een leemplas aan voor de zwaluwen, vleermuizen en insecten, ze vecht tegen kleefkruid en bramen. Maar helpt het? Schuilt de hoop niet juist in het onbevattelijke van de natuur, in haar niet-aflatende beweging? Moeten we niet erkennen dat de complexiteit ons mensen per definitie ontgaat? In De Boks oeuvre is de mens een dier te midden van de andere dieren. Meer nog dan in haar vorige boeken zoekt ze in De poel een taal die doordringt in de wondere, levende wereld om ons heen. Wat is onze plaats in de natuur? Wordt het niet hoog tijd guller te zijn met onze aandacht, en behoedzamer als we ingrijpen? Over haar vorige boek Buit: ‘De liefde voor de natuur en – dat lijkt een beetje in tegenspraak met de jacht – de liefde voor dieren spat van de pagina’s.’ vrt Radio > Kijk naar het 1-minuutfilmpje waarin ik De poel voorstel > Brochure van de Maand van het Natuurboek 2021 – Atlas Contact > Interview in Natuur voor echte lezers, magazine bij de Maand van het Natuurboek > Livestreams op Facebook in verschillende boekhandels (> Optredens) In de pers 02-1 ‘In De poel zoomt journalist (en jager) Pauline de Bok in de traditie van het Britse nature writing op haast literaire wijze in op het leven op haar erf in Noordoost-Duitsland.’ – Jean Pierre Geelen in de Volkskrant 15-3 ‘Meer nog dan in haar vorige boeken zoekt Pauline de Bok in De poel een taal die doordringt in de wereld om ons heen, in het leven van dieren en planten.’ – De Jager 11-5 ‘Pauline de Bok blijkt een natuurliefhebber in hart en nieren. De beschrijvingen van dier en plant en mens zijn ragfijn en opmerkelijk’ – Jako van Gorsel op Visdief.nl 15-5 ‘Hoe draaglijk is het als je je, zoals de sensitieve De Bok, zo fabelachtig kunt verplaatsen in de levensdrift om je heen’ – Marijke Laurense in Trouw. Verscheen op 23 -5 ook online op De Leesclub van Alles 15-5 ‘Natuur is keihard en dat is ook zo in De poel waarin Pauline de Bok minutieus beschrijft wat er vlak voor haar neus gebeurt' – Clasina van den Heuvel in het Reformatorisch Dagblad 15-5 ‘Als iemand weet hoe het door toedoen van de mens mis kan gaan in de natuur, is zij het’ – Theo Hakkert in de Tubantia 31-5 ‘In De poel toont schrijver en filosoof Pauline de Bok dat klimaatverandering ook op haar kleine boerenerf in Noordoost Duitsland voelbaar is. (…) Ze probeert het onbevattelijke van de natuur te doorgronden’ – Filosofie Magazine 01-10 ‘Mooi is vooral de twijfel die haar geregeld overvalt als “mensdier”: doet ze wel het goede voor de natuur om zich heen?’ – Roots Magazine (vijf veertjes) Optredens 27-10 Boekhandel Maximus, Rotterdam – interview Alexander van Reeuwijk, 20:00 uur, aanmelden via Maximus 22-5 Boekhandel De Koperen Tuin, Goes – gesprek met Hein van Kemenade, 14.00 uur > met publiek 16-5 Dominicanen Boekhandel, Maastricht – gesprek met Evelijn de Jong , 11:15 uur > met publiek en op Facebook 15-5 Boekhandel Krings, Sittard – gesprek met Wim Krings > 14.00 uur > met publiek en op Facebook 25-3 De Nieuwe Boekhandel, Amsterdam – gesprek met Bart Leemhuis, 19:30 uur > Facebook

icon

Van pijlooievaar tot Icarus
De Groene Amsterdammer, 22 april 2021

Met biologging kunnen wetenschappers bewijzen dat dieren betrouwbare informanten zijn. Steeds meer diersoorten worden gezenderd en wij, mensdieren, verzamelen de data. Omdat we hongeren naar kennis.

icon

Afrikaanse zwijnenpest waart door Europa
De Jager, 15 april 2021

Het was een kwestie van tijd, dat wisten alle jagers uit de omgeving: op een dag zou de Afrikaanse varkenspest ook bij ons in Mecklenburg onder het zwartwild uitbreken. Het virus rukte vanuit Polen op en de grens lag maar zestig kilometer verderop. Inmiddels heerst het ruim een half jaar in Brandenburg en Saksen. Hun aantal blijft gestaag stijgen.

icon

Naar buiten!
Magazine Buit, 11 december 2019

Ik gun alle kinderen een vogelfreak in hun buurt, of een boer, jager, wildplukker of boswachter die ze vertrouwd maakt met de natuur. Zodat ze hun zintuigen, hun lijf trainen en er plezier van hebben. En zich kunnen redden in de buitenwereld.

icon

Een schot in de stilte
De Groene Amsterdammer, 19 juli 2018

Voor het dubbeldikke zomernummer van De Groene Amsterdammer, thema »Dieren & wij«, schreef ik een essay over het moderne jagen: deel zijn van de natuur, duurzaam vlees en toegepaste natuurbescherming.

icon

Ein weites Feld
Magazine Buit, 1 mei 2018

De eerste van een serie columns voor het Magazine Buit. Lees waarom ik jager werd en hoe dat mij dagelijks stof tot nadenken en tot schrijven geeft. Over de omgang met dieren en wat wij met hen delen...

icon

Buit. Een jachtjaar
oktober 2016

Pauline de Bok is jager. In Buit verblijft ze een jaar lang in een omgebouwde koeienstal in het oosten van Duitsland, vanwaaruit ze jaagt. Dagelijks bespiedt ze zwijnen, reeën, vossen, hazen en dassen. Soms lukt het haar een dier te schieten, andere keren zijn ze haar te slim af. Al haar buit sleept ze mee naar haar stal, ze ontweidt en vilt de beesten, slacht ze en bewaart hun vlees, om ze van kop tot staart op te eten. De Bok neemt je mee op haar ontdekkingsreis door de jachtwereld: van de eerste pootafdruk tot het schot, van het sjouwen door storm en modder tot de lege uren in de kansel. Haar belevenissen en haar tochten door het overrompelende Duitse landschap vormen de aanleiding voor prachtige bespiegelingen over de relatie tussen mens en dier, over sterfelijkheid en over de plaats van de mens in de natuur. »De liefde voor de natuur en - dat lijkt een beetje in tegenspraak met de jacht - de liefde voor dieren spat van de pagina's.« Aldus de Vlaamse radiopresentator Koen Fillet in de Interne Keuken (VRT radio 1). »U bent gewaarschuwd, als u dit boek leest, loopt u het gevaar dat u binnenkort zelf een jachtakte wilt halen.« Ijoma Mangold, chef literatuur van die Zeit in lesenwert Quartett, het boekenprogramma op SRW-tv Optredens: 08.09 >  Volkstuinencomplex Sloterdijkermeer, 20:00 uur 05.10 > Hemmen BNR op 1:17:45 minuten 06.10 > De Nieuws BV BNN/VARA radio1 met Willemijn Veenhoven en Ronald Giphart 14.10 > in Nooit meer slapen: Open Kaart VPRO radio 1 met Pieter van der Wielen 01:20-02:00 uur 26.10 > talkshow PAUW Vara NPO 1 02.02.2017 > forum bij de film Safari van Ulrich Seidl, De Balie Amsterdam, met Absaline Hehakaya en Mario Molina Espeleta > De Balie TV 09.12.2017 > over jagen en wild bereiden, Interne Keuken, VRT Radio 1, Antwerpen. Eten is zilver, spreken is goud, elke zaterdag van 11:00 - 13:00       (gesprek van 34:40 - 55:50 minuten) De pers: 15.10 — »…een ingrijpende leeservaring […] Een boek voor wie de gebaande (jacht)paden durft te verlaten« Berend te Hennepe, hoofdredacteur van De Jager, het tijdschrift van de Jagersvereniging 19-23.10 — Frankfurter Buchmesse: Quality Non-Fiction from Holland, bulletin of the Dutch Foundation for Literature (Nederlands Letterenfonds) 29.10 — ‘Ik ben een roofdier’ — interview in Trouw | Letter & Geest 29.10 — ‘Stadsmens met jachtdrift’ — interview in de Volkskrant |  Sir Edmund | Boeken 17.01.2017 — »Het boek is een verslag van een langzaam vergroeien met deze nieuwe omgeving – natuur, wild, weer, Duitsers, jagers«, Stefan Ruiters bespreekt het boek voor LiterairNederland 04.11 — ‘Mensen worden steeds sentimenteler over dieren’ — interview in het Algemeen Dagblad 26.12.2016 —  »Voor of tegen de jacht, een boek als Buit. Een jachtjaar zet je aan tot denken en dat maakt een boek tot een geslaagd boek. En wat erbij komt: het is geschreven in een prachtige stijl.« Bespreking door vogelaar en boekenliefhebber Jako van Gorsel op visdief.nl Vertalingen: Herfst 2017 in het Deens verschenen als Bytte. Et jagtår bij Rosinante & Co (vertaling Miriam Boolsen) 03.09 — Interview in Jyllands-Posten (Deens dagblad) |  Livsstil: »Jo mere, jeg prøver at forstå verden, jo mere er der at forstå« Februari 2018 als Beute. Mein Jahr auf der Jagd verschenen bij Verlag C.H.Beck (vertaling Gregor Seferens) > BEUTE in Deutschland te gast in de Talkshow van Markus Lanz — ZDF, 10 oktober 2018 (vanaf 1:04:00 uur)  

About Prey. A year of hunting
oktober 2016

On hunting, nature, and living with the rhythm of the seasons Prey is the account of Pauline de Bok’s hunting for wild boar, deer and fox in the German countryside. When she had success and killed an animal, she took her catch back to the barn, skinned it, cut it up and ate it. She describes in detail the whole process of the chase, from spotting the first spoor, to the lying in wait, killing, dragging back the kill and skinning it, and, finally, digesting it. ‘Lunch at last, I’m starving. I cut lumps of fat from its belly, and melt them in the pan to fry a couple of thin slices of liver. Smells even better than when fried in butter. Bread on the side, buttermilk, and that’s it.’ This book could be called a literary memoir, along the lines of Helen Macdonald’s H Is For Hawk, with its clarity, its perceptive analysis of the relationship between man and nature and its reflections on the end of life. It is also a peculiarly personal book in which the fascination, tension and direct experience of hunting is made tangible. De Bok vividly describes the joy of the chase for the hunter, what they experience, their close knowledge of animals. The killing itself is a culmination of tension, fear and concentration; it is also the gruesome defeat of a wounded, wild animal in its death throes. De Bok doesn’t shy away from confrontation: what gives the hunter the right to inflict such an end on a living creature? Prey shows how confrontational hunting can be: hunting and killing are outside most of our experience, and at odds with our protected, controlled world in which experience is now often artificial if not virtual, a world in which we enjoy eating meat without a care for the miserable existence most farmed animals endure, or their merciless industrial ending. About The Huntress:‘The Huntress is more than a book celebrating the splendour of the chase. Ethical questions creep through the descriptions of nature. She shows how the love of the chase is in us all, man and beast, and seems to imply that it is how we cope with that which determines who we are. As such, The Huntress is both ode to a controversial leisure pursuit, and a book which raises the ethics of life and death.’ — Recensieweb (Source: Nederlands Letterenfonds / Dutch Foundation for Literature) > sample excerpt Translations

icon

Blankow of het verlangen naar Heimat
Uitgeverij L.J. Veen, juni 2006

Op een boerderij in het lege noordoosten van Duitsland strijkt een vrouw uit Amsterdam neer, alleen met een hond, uit verlangen naar een kaler bestaan. Al snel gaat ze op zoek naar de kinderen van vroeger, die opgroeiden in het Derde Rijk en de DDR.

Natuur voor echte lezers
Divers, 12 mei 2021

Interview met Pauline de Bok in het magazine bij de Maand van het Natuurboek, Atlas Contact, mei 2021 In De poel leeft u echt met de natuur in plaats van er alleen naar te kijken of haar te willen veranderen. Waar komt die houding vandaan? Die komt voort uit hoe ik tegen de mens aankijk, en tegen onze plaats in de natuur. Evolutionair gezien zijn we heel slim, maar we hebben er weinig oog voor dat we ook een diersoort zijn, dat we deel uitmaken van de natuur. Een individu leeft nog geen eeuw, we zijn kortzichtig en worden gedreven door eigenbelang. Als soort putten we de aarde uit, tasten haar tot in haar haarvaten aan. Inmiddels leven we in het antropoceen en dat is niet iets om trots op te zijn. Wat ons nekt, is onze hybris. We denken dat we het tij nog wel zullen keren door onze technologie te verbeteren, maar we weten nauwelijks hoe de natuur werkt. Kijk alleen al naar het coronavirus, dat drukt ons met de neus op de feiten: de natuur ontglipt ons altijd weer. Het lijkt in de aard van de mens te zitten om zichzelf slimmer en hoger dan andere dieren te achten. Hebt u hoop dat hier nog op tijd verandering in kan komen? Dat weet ik eerlijk gezegd niet. Onze neiging onszelf boven de dieren, boven de natuur te stellen is hardnekkig. We zien onszelf als de kroon van de schepping: alsof we met z’n allen samen eigenlijk alwetend zijn, alsof we in staat zijn eensgezind te handelen, op weg naar een doel in de verre toekomst. Het is ons niet gegeven de klimaatcrisis of de verschraling van ecosystemen te overzien, niemand weet wat onze ingrepen op de lange termijn betekenen. En toch zullen we handelen, de wereld om ons heen veranderen, zoals ál wat leeft dat doet. We zijn strevende wezens, maar we streven alle kanten op, uiteindelijk zijn het blinde processen. Dus past ons bescheidenheid. Vroeger was het links om je zorgen te maken over ‘het milieu’, nu is het bijna mainstream. Ik beschouw mijn onderzoek, mijn boek graag als deel van een grotere beweging van burgerwetenschap (civil science). Steeds meer mensen tellen soorten, geven hun natuurwaarnemingen door, ze bekommeren zich om de natuur dicht bij huis, of het nu om een bosje gaat, een sloot of een geveltuintje. Ze steken de handen uit de mouwen, staan met hun poten in de modder en genieten ervan. De natuur is duizelingwekkend in haar veelvoud, al doende krijg je een beter oog voor het wonder ervan, de magie. Dat is winst, want met verbetenheid gaan we de aarde zeker niet redden.  U jaagt ook. Hoe verhoudt zich dat tot uw behoedzame omgang met alles wat leeft in De poel? In de natuur gaat het om leven en dood, om eten en gegeten worden. Daar ben ik als mens onderdeel van. Als er in mijn biotoop veel dieren van één soort zijn, soms zelfs meer dan goed is voor andere soorten, dan maak ik er af en toe eentje buit om op te eten. Makkelijk vind ik het nog steeds niet om een dier te doden, soms worstel ik ermee, maar ik wil me er niet aan onttrekken. Het houdt me met beide voeten op de aarde en het helpt me om de natuur, ook de menselijke, beter te begrijpen. Het gekke is: vlees afkomstig uit de biologisch veeteelt geldt onder alleseters als diervriendelijk, maar de jacht vinden ze vaak verwerpelijk. Ze eten liever vlees dat ‘nergens’ vandaan komt. Is De poel een optimistisch of een pessimistisch boek? Dat wisselt nogal. Zoals gezegd ben ik over de toekomst van de aarde nogal somber. Desondanks ben ik het doemdenken voorbij. Ik richt me, ook in mijn werk, op onze plaats in de natuur. We zijn maar mensen, ik ben maar een mens, ik doe er niet toe, maar ik leef nu eenmaal en ik houd van het leven. Ik probeer er steeds verder in door te dringen, mee te bewegen met de natuur. Alles beweegt, alles gaat weer voorbij, daar komt geen einde aan. Mijn leidraad is: wees behoedzaam als je ingrijpt, wees gul met je aandacht. Tot slot, welke natuurboekenauteur leest u zelf graag? De dierenverhalen van Anton Koolhaas. Hij schrijft zo grappig en ontroerend over dieren, ze hebben bij hem altijd zowel menselijke als dierlijke trekjes. Door zijn taal voert hij je heel ver mee in wat het betekent om te leven. Een verrijking. Ik beveel hem van harte aan.

icon

De gans en de kraanvogel
Magazine Buit, 15 juni 2019

Vorig jaar zag ik ze voor het eerst. Ik zat in een kansel bij het korenveld en keek op het kleine doodijsgat dat vanaf mijn erf net niet te zien is, omdat het schuilgaat achter een heuvel. Twee grote lichte vlekken stonden aan de rand van de poel.