– oder Die Kunst, die Natur zu belauschen Aufzeichnungen aus einem Biotop im Wandel Nominierungen: Im Januar 2022 wurde das Buch nominiert für die Shortlist des neuen Flämischen Preises für die besten niederländischsprachigen Bücher  de Boon für Literatur  Im Oktober 2021 wurde das Buch bereits nominiert für die Shortlist des Jan Wolkers Preises für das beste Naturbuch  Tiere und Pflanzen zu sehen und ihre vielen Stimmen zu hören, erfordert eine besondere Aufmerksamkeit. Pauline de Bok berichtet einfühlsam von 18 Monaten in der Natur, in denen sie Vögel, Insekten, Säugetiere und Amphibien beobachtet, im Wechsel der Jahreszeiten, aber auch in einem längerfristigen Wandel. Der Tümpel neben ihrem Haus trocknet aus, die Frösche verstummen, andere Arten wandern ein. Ihr glänzend geschriebenes Buch kreist um die große Frage unserer Zeit, wie das Menschentier einen verträglichen Platz in der Natur finden kann. Meist wird die Natur von einem unsichtbaren Beobachter «von außen» gesehen, gefilmt, beschrieben. Pauline de Bok setzt dagegen auf teilnehmende Beobachtung, als Tier unter Tieren. In «ihrem» Biotop in Mecklenburg, wo sie seit zwanzig Jahren in einem ehemaligen Kuhstall lebt, beobachtet sie Geburt, Paarung, Sterben und Tod, Fressen und Gefressen werden vieler Tiere, belauscht Hirsche, Spatzen, Ringelnattern und Kraniche. Ihre große Kunst besteht darin, sich dabei selbst als aktiven Teil dieses Biotops zu sehen, in dem sie einheimische Pflanzen schützt, einen kleinen Ersatztümpel für Schwalben und Insekten anlegt, Waschbären fängt und sich als Gärtnerin, Sammlerin und Jägerin in die Nahrungskette einreiht. Ihr Buch ist eine wunderbar lesbare Schule der Wahrnehmung, des Sehens, Hörens, Riechens und Registrierens anderer Lebewesen, die uns den Spiegel vorhalten als der Spezies, die dabei ist, das eigene Biotop zu zerstören. (Niederländische Originalausgabe: «De poel») Pressestimmen: «Pauline de Bok hinterfragt auf einzigartige Weise unsere ambivalente Haltung zur Natur. ... Eine großartige Schriftstellerin.» Aus der Begründung der Jury des Jan-Wolkers-Preises für das beste Naturbuch 2021 (Shortlist) «Eine sehr gute, unaufgeregt genaue Schriftstellerin.» Wiebke Hüster über «Beute» in der Frankfurter Allgemeine Zeitung Über die Autorin: Pauline de Bok lebt als freie Schriftstellerin in Amsterdam und Mecklenburg. Als Übersetzerin von «Tschick» ist sie die niederländische Stimme von Wolfgang Herrndorf. Für ihren Roman «Blankow oder Das Verlangen nach Heimat» (2009) wurde sie mit dem Annalise-Wagner-Preis ausgezeichnet. Bei C.H.Beck erschien von ihr bereits das vielbeachtete Buch «Beute. Mein Jahr auf der Jagd» (2018). «Das Schweigen der Frösche» (Originaltitel De poel) wurde in den Niederlanden für den Jan-Wolkers-Preis für das beste Naturbuch 2021 nominiert. Dazu stand es als eins von fünf Titeln auf der Shortlist von «de BOON für Literatur 2022», dem flämischen Preis für die besten niederländischsprachigen Büchern (Fiction und Non-Fiction). Veranstaltungen und Medienauftritte: Informationen über C.H.Beck für Veranstalter oder direkt über contact 2023 10. Oktober – Berliner Religionsgespräch: «TIERE. Kein Retter nah?» Mit Corola Roloff, Hannah Rheinz, Mira Sievers und Pauline de Bok Moderation Harald Asel Dienstag 18:00 Uhr, Leibnizsaal der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften Markgrafenstraße 38, 10117 Berlin Mehr dazu (rbb24 Inforadio und reservieren) 15. Oktober – Schloss Britz, Neukölln, Berlin (Festsaal) Lesung und Gespräch | Das Schweigen der Frösche Sonntag 15:00 Uhr, Alt-Britz 73, 12359 Berlin Jetzt buchen ——————— 11. Juli – KuKuK an der Grenze, Waldbühne Aachen Im Rahmen des deutsch-niederländischen Literaturfestivals Literarischer Sommer – Lesung und Gespräch. Moderation Ina Engelhardt, Dienstag 19:30 Uhr, Eupener Straße 420, Infos und Kartenreservierung 21. Mai – Mühle Himmelpfort (Großer Saal) – Lesung und Gespräch. Moderation: Arno Sommer, Musik: Thomas Vogel, klavier. Büchertisch: Buchcenter Rolff, Fürstenberg. Sonntag 11:00 Uhr, Stolpseestraß 1, Himmelpfort 2022 21. September – Müritz.Buch | Haus des Gastes Waren – Lesung und Gespräch, Mittwoch 19:30 Uhr, Neuer Markt 21 09. September – Hans-Fallada-Bibliothek – Lesung und Gespräch. Moderation Henriette Matthews, Freitag 19:00 Uhr, Strelitzer Straße 42, Feldberg 31. August– Stadtbibliothek Zossen – Lesung und Gespräch. Moderation Katarzyna Zorn (Brandenburgisches Literaturbüro), Mittwoch 19:30 Uhr, Am Kirchplatz 7 10. August – Alte Jeetzel-Buchhandlung (Veranstalter) – Lesung und Gespräch, Veranstaltungsort Künstlerhof Schreyahn, Mittwoch, 19:00 Uhr, Rundling 19 18. Juni – Buchladen Fürstenwerder – Lesung und Gespräch, Veranstaltungsort: Scheune des Kunsthauses Wiebke Steinmetz, 
Samstag 19:30 Uhr, Ernst-Thälmann-Straße 12 Nachmittags vor der Lesung findet eine Wanderung mit Förster Ulrich Koch statt. Treffpunkt: Forsthaus Kiecker um 16 Uhr, ca. 2 Stunden. Weitere Info: > uebernacker@posteo.de 18. Mai – Regionalbibliothek Neubrandenburg – Lesung und Gespräch. Moderation Susanne Schulz, musikalisch umrahmt von Komponist und Cellist Torsten Harder, Mittwoch 18:00 Uhr, Regionalbibliothek Neubrandenburg, Studienraum (Eingang Darrenstraße) 07. Mai – LuzinTheater Wittenhagen – Lesung und Gespräch. Moderation Sylvia Bretschneider, Sonnabend 19:30 Uhr, Zansenweg 4, Feldberger Seenlandschaft 24. April – Das Gespräch, rbbkultur, «Pauline de Bok ist eine leidenschaftliche Naturbeobachterin. Davon erzählt sie sehr ansteckend in ihrem Buch.» Frank Meyer spricht mit Pauline de Bok, Sonntag 19 Uhr > Podcast des Gesprächs hören 25. Februar –Lesart, Deutschlandfunk Kultur,  > Das Schweigen der Frösche, Gespräch mit Moderator Joachim Scholl, Freitag 10:00 Uhr. Die Presse über «Das Schweigen der Frösche»: 03.07 «Ihr Schreibstil ist wunderbar flüssig und rund. Wie schon gesagt, liest sich dieses Buch extrem spannend und ein wenig geheimnisvoll - man will einfach wissen wie es weiter geht mit dem Tümpel. […] Jeder der ein bisschen offen durch die Natur geht, wird hier seine wahre Freude an diesem Buch haben! 5 von 5 Sterne!» – lesejury.de 17.06 «Dieses Buch passt in keine Schublade. (…) Ihr Erzählen lebt von der präzisen Betrachtung dessen, was wir Leserinnen und Leser selbst entdecken könnten, wenn wir nur genau genug hinschauten. Und genau darin steckt die Schönheit und Kraft dieses Textes. (…) dann haben Sie einen sehr klugen, weitreichenden Text darüber gelesen, was wir der Natur abschauen können und was uns dieser Planet wert sein sollte.» – Sandra Hoffmann auf SWR2 lesenswert Kritik. > Podcast der Besprechung hören 03.05 «…ein lesenswertes Werk, das die Folgen des Klimawandels auf unsere Umwelt lebendig illustriert.» – Wolfgang Skrandies auf Spektrum der Wissenschaft 16.03 «Das Buch ist anregend, weil de Bok heikle Fragen nicht scheut: Was kann der ökologisch gutwillige Mensch durch Tun oder Verzicht bewirken? Was ist kontraproduktiver Unsinn?» – Gerlinde Pölsler auf Falter.at 05.03 «In ihrem „Biotop“ in Mecklenburg-Vorpommern belauscht die Schriftstellerin die Natur – und stellt sich die stets aktuelle Frage, wo der Platz des Menschen in diesem fröhlichen Durcheinander eigentlich ist.» Leila Slimani in Focus

Nominaties: Shortlist Jan Wolkers Prijs 2021 voor het beste Nederlandse natuurboek Shortlist De Boon 2022 voor Nederlandstalige fictie en non-fictie 2022 In De poel trekt Pauline de Bok zich terug in het noordoosten van Duitsland, waar ze rondscharrelt op haar erf, omringd door bossen, meren en industriële landbouw. Ze zoomt in op de levende wezens met wie ze haar plek deelt, van de grote dieren waarop ze jaagt tot het gewemel en gekrioel dat een mensenoog nauwelijks ziet. Gespannen vraagt ze zich af of de boerenzwaluwen wel zullen terugkeren. En waar zijn de fazanten, de wijnbergslakken, de oranjetipjes en de wespennesten gebleven? Of het boomkikkertje? De poel in de pers: 2022 26-02 ‘Een bos waar goed voor wordt gezorgd, daar houd ik helemaal niet van’ – Interview door Wouter Woussen in De Standaard der Letteren             24-02 Wouter Deprez en Guinevere Claeys over De poel. Deprez: ‘Het is het verslag van een innerlijke zoektocht, een filosofische zoektocht, geen psychologische, en dat is heerlijk…’ Claeys: ‘…een verademing.’ In deel 2 uit de podcastserie van De Standaard ‘Wie wint de Boon?’ > luisteren 10-01 ‘…Wie de kauw niet eert, is de specht niet weerd. Maar meteen besefte ik hoe onzinnig zulke ideeën zijn, ook omdat ik net het schitterende boek De poel van Pauline de Bok uit had.’– Hans Cottyn in zijn column in De Standaard 2021 24-12 ‘Pauline de Bok veranderde met De poel definitief de betekenis van het woord tuinboek.’ – Sam De Wilde in zijn favorietenlijstje 2021 in De Standaard 23-12 ‘…prachtig en liefdevol zijn de delen waarin ze aarzelt om een wasbeer of een vos dood te schieten.’ Daniel Mulder in het lijstje met de 11 beste natuurboeken van 2021 volgens Roots Magazine 11-12 ‘Met bescheiden ambitie levert de Nederlandse auteur, vertaalster en jaagster een van de relevantste boeken van het jaar af (…) haar literair talent is even groot als haar liefde voor de natuur’ – Sam De Wilde in De Standaard 24-10 De jury van de Jan Wolkers Prijs oordeelde  in Vroege Vogels op Radio 1 bij monde van Allard Stapel (WNF) over De poel: …de grote veranderingen in de natuur voltrekken zich ook op het erf van Pauline de Bok in het noordoosten van Duitsland. De poel naast haar huis staat er sinds twee jaar droog, bramen overwoekeren het land. In De poel richt De Bok haar vizier 342 pagina’s lang op de wereld direct om haar heen. In dat miniwereldje worstelt ze met de grote thema’s als het klimaat, jagen – moet je die wasbeer nu schieten of niet? – en de rol van de mens. Zo stelt ze hardop vragen des levens en plaatst ze vraagtekens bij onze ambivalente houding ten opzichte van de natuur. Die vragen behandelt ze op fenomenale wijze, dwalend door haar wereld raak je als lezer steeds meer overtuigd van die ene waarheid die tussen alle droogte en verschraling recht overeind blijft: Pauline de Bok is een groot schrijver. 22-10 ‘[De poel gaat] in alle opzichten de diepte in. De mens, het dier, de plant, boven en onder de grond, praktisch en filosofisch: alle aspecten van De Boks nabije literatuur krijgen een verhaal, een samenhang, een psychologie. Dit boek moet bekroond worden.’ – Daan Stoffelsen over de shortlist van de Jan Wolkers Prijs op Athenaeum.nl 22-10 ‘…razend interessant, zeker gecombineerd met die verstilde observaties van grootse natuur en een prettige zelfreflectie. “Weer snapte ik niet wat ik zag,” schrijft ze dan.’ – Daan Stoffelsen in De Revisor 10-10 Pauline de Bok schreef De poel, genomineerd voor de Jan Wolkers Prijs > Interview in Vroege Vogels 05-10 ‘[Pauline de Bok] schrijft heel mooi over de ambivalente houding van de mens ten opzichte van de natuur. Britten kunnen mooi schrijven over de natuur, dat weten we. Maar De Bok kan dat ook. Het is bijna on-Nederlands goed.’ Bekendmaking shortlist  Jan Wolkersprijs 2021 door jury-voorzitter Jean-Pierre Geelen > Luister Vroege Vogels 01-10 ‘Mooi is vooral de twijfel die haar geregeld overvalt als “mensdier”: doet ze wel het goede voor de natuur om zich heen?’ – Roots Magazine (vijf veertjes) 31-5 ‘In De poel toont schrijver en filosoof Pauline de Bok dat klimaatverandering ook op haar kleine boerenerf in Noordoost-Duitsland voelbaar is. (…) Ze probeert het onbevattelijke van de natuur te doorgronden’ – Filosofie Magazine 15-5 ‘Hoe draaglijk is het als je je, zoals de sensitieve De Bok, zo fabelachtig kunt verplaatsen in de levensdrift om je heen’ – Marijke Laurense in Trouw. Verscheen op 23-5 ook online op De Leesclub van Alles 15-5 ‘Natuur is keihard en dat is ook zo in De poel waarin Pauline de Bok minutieus beschrijft wat er vlak voor haar neus gebeurt' – Clasina van den Heuvel in het Reformatorisch Dagblad 15-5 ‘Als iemand weet hoe het door toedoen van de mens mis kan gaan in de natuur, is zij het’ – Theo Hakkert in Tubantia 11-5 ‘Pauline de Bok blijkt een natuurliefhebber in hart en nieren. De beschrijvingen van dier en plant en mens zijn ragfijn en opmerkelijk’ – Jako van Gorsel op Visdief.nl 15-3 ‘Meer nog dan in haar vorige boeken zoekt Pauline de Bok in De poel een taal die doordringt in de wereld om ons heen, in het leven van dieren en planten.’ – De Jager 02-1 ‘In De poel zoomt journalist (en jager) Pauline de Bok in de traditie van het Britse nature writing op haast literaire wijze in op het leven op haar erf in Noordoost-Duitsland.’ – Jean Pierre Geelen in de Volkskrant Optredens: 2023 9-7 Koken aan de Waal, Lent (bij Nijmegen), SalonTafel met Pauline de Bok over haar boek De poel € 80 p.p. inclusief menu en dranken, reserveren  Zo 15.00-19.00 uur, Oosterhoutsedijk 46 2022 24-03 Bekendmaking van de winnaar van de Boon voor literatuur vanuit De Grote Post in Oosten in samenwerking met Canvas (De Afspraak), Radio 1 (Culture Club vanaf 21.00 u) en VRT NU (19:45 u) 25-02 Genomineerde Pauline de Bok over De poel > Videoportret VRT, radio 1> kijken 14-01 Vanuit De Grote Post in Oostende wordt in het Radio 1-programma Culture Club de shortlist van De Boon voor literatuur 2022 bekendgemaakt en worden de genomineerden geïnterviewd. 2021 24-10 Vanuit de Hortus Botanicus in Leiden wordt tussen 8 en 10 uur de winnaar van de Jan Wolkers Prijs 2021 bekendgemaakt. Vroege Vogels 22-5 Boekhandel De Koperen Tuin, Goes – gesprek met Hein van Kemenade, 14.00 uur > met publiek 16-5 Dominicanen Boekhandel, Maastricht – gesprek met Evelijn de Jong , 11:15 uur > met publiek en op Facebook 15-5 Boekhandel Krings, Sittard – gesprek met Wim Krings > 14.00 uur > met publiek en op Facebook 25-3 De Nieuwe Boekhandel, Amsterdam – gesprek met Bart Leemhuis, 19:30 uur > Facebook En verder: > Kijk naar het 1-minuutfilmpje waarin ik De poel voorstel > Brochure van de Maand van het Natuurboek 2021 – Atlas Contact > Interview in Natuur voor echte lezers, magazine bij de Maand van het Natuurboek > Livestreams op Facebook in verschillende boekhandels (> Optredens) Over jagen: 17-12-2021 Interview op Filosofie.nl door Fleur Jurgens

Speciaal voor de Hubertuseditie van De Jager koos Pauline de Bok een fragment uit haar nieuwe boek De poel, waarin ze reflecteert op de verhouding tussen mens, wild en natuur.

Pauline de Bok is jager. In Buit verblijft ze een jaar lang in een omgebouwde koeienstal in het oosten van Duitsland, vanwaaruit ze jaagt. Dagelijks bespiedt ze zwijnen, reeën, vossen, hazen en dassen. Soms lukt het haar een dier te schieten, andere keren zijn ze haar te slim af. Al haar buit sleept ze mee naar haar stal, ze ontweidt en vilt de beesten, slacht ze en bewaart hun vlees, om ze van kop tot staart op te eten. De Bok neemt je mee op haar ontdekkingsreis door de jachtwereld: van de eerste pootafdruk tot het schot, van het sjouwen door storm en modder tot de lege uren in de kansel. Haar belevenissen en haar tochten door het overrompelende Duitse landschap vormen de aanleiding voor prachtige bespiegelingen over de relatie tussen mens en dier, over sterfelijkheid en over de plaats van de mens in de natuur. »De liefde voor de natuur en - dat lijkt een beetje in tegenspraak met de jacht - de liefde voor dieren spat van de pagina's.« Aldus de Vlaamse radiopresentator Koen Fillet in de Interne Keuken (VRT radio 1). »U bent gewaarschuwd, als u dit boek leest, loopt u het gevaar dat u binnenkort zelf een jachtakte wilt halen.« Ijoma Mangold, chef literatuur van die Zeit in lesenwert Quartett, het boekenprogramma op SRW-tv Optredens: 08.09 >  Volkstuinencomplex Sloterdijkermeer, 20:00 uur 05.10 > Hemmen BNR op 1:17:45 minuten 06.10 > De Nieuws BV BNN/VARA radio1 met Willemijn Veenhoven en Ronald Giphart 14.10 > in Nooit meer slapen: Open Kaart VPRO radio 1 met Pieter van der Wielen 01:20-02:00 uur 26.10 > talkshow PAUW Vara NPO 1 02.02.2017 > forum bij de film Safari van Ulrich Seidl, De Balie Amsterdam, met Absaline Hehakaya en Mario Molina Espeleta > De Balie TV 09.12.2017 > over jagen en wild bereiden, Interne Keuken, VRT Radio 1, Antwerpen. Eten is zilver, spreken is goud, elke zaterdag van 11:00 - 13:00       (gesprek van 34:40 - 55:50 minuten) De pers: 15.10 — »…een ingrijpende leeservaring […] Een boek voor wie de gebaande (jacht)paden durft te verlaten« Berend te Hennepe, hoofdredacteur van De Jager, het tijdschrift van de Jagersvereniging 19-23.10 — Frankfurter Buchmesse: Quality Non-Fiction from Holland, bulletin of the Dutch Foundation for Literature (Nederlands Letterenfonds) 29.10 — ‘Ik ben een roofdier’ — interview in Trouw | Letter & Geest 29.10 — ‘Stadsmens met jachtdrift’ — interview in de Volkskrant |  Sir Edmund | Boeken 17.01.2017 — »Het boek is een verslag van een langzaam vergroeien met deze nieuwe omgeving – natuur, wild, weer, Duitsers, jagers«, Stefan Ruiters bespreekt het boek voor LiterairNederland 04.11 — ‘Mensen worden steeds sentimenteler over dieren’ — interview in het Algemeen Dagblad 26.12.2016 —  »Voor of tegen de jacht, een boek als Buit. Een jachtjaar zet je aan tot denken en dat maakt een boek tot een geslaagd boek. En wat erbij komt: het is geschreven in een prachtige stijl.« Bespreking door vogelaar en boekenliefhebber Jako van Gorsel op visdief.nl Vertalingen: Herfst 2017 in het Deens verschenen als Bytte. Et jagtår bij Rosinante & Co (vertaling Miriam Boolsen) 03.09 — Interview in Jyllands-Posten (Deens dagblad) |  Livsstil: »Jo mere, jeg prøver at forstå verden, jo mere er der at forstå« Februari 2018 als Beute. Mein Jahr auf der Jagd verschenen bij Verlag C.H.Beck (vertaling Gregor Seferens) > BEUTE in Deutschland te gast in de Talkshow van Markus Lanz — ZDF, 10 oktober 2018 (vanaf 1:04:00 uur)  

Geschichten aus dem 700 Jahre alten Fürstenhagen, einem mecklenburgischen Dorf von freien Bauern an der Grenze zu Brandenburg. Ein Buch voller Bilder vom Leben der Menschen, ‘als dürfe man durch einen Spalt in die Zeit blicken...’

Herbst 2009 in Deutschland erschien Blankow oder Das Verlangen nach Heimat bei Weissbooks in einer Übersetzung von Waltraud Hüsmert. Oktober 2011 erschien es als Taschenbuch bei Insel | Suhrkamp. Die FAZ schriebt: »… so zart und einfühlsam ist es geschrieben, so klug sind Menschen und Natur beobachtet, so respektvoll werden auch die niederträchtigsten Charaktere behandelt« (FAZ) und die BZ: »Ein Triumph des Blicks von außen«.

Op een boerderij in het lege noordoosten van Duitsland strijkt een vrouw uit Amsterdam neer, alleen met een hond, uit verlangen naar een kaler bestaan. Al snel gaat ze op zoek naar de kinderen van vroeger, die opgroeiden in het Derde Rijk en de DDR.

Translated fragments of the last chapter of the literary nonfiction book ‘Blankow – of het verlangen naar heimat’

Slavist en vertaler Aai Prins en journalist/schrijver Pauline de Bok maakten in de lente van 1994 een reis door de Oekraïne in het voetspoor van de joods-Russische schrijver Isaak Babel. Op zoek naar de verdwenen wereld van zijn verhalencyclus Rode Ruiterij en zijn Dagboek 1920 .Daaruit kwamen dit boek voort en een aantal radiodocumentaires bj de VPRO en KRO (Damocles ).

Herinnert ze zich nog iets van de Pools-Russische veldtocht, van de mannen van Boedjonny? 'Wie? wie?' kraakt haar stem gretig. Ze houdt haar hand als een schelp tegen haar oor. Andrej schreeuwt de vraag in het Oekraïens, de dochter herhaalt het nog eens.

Wat is je huis? Je huis is In de eerste plaats een dak. Boven jouw hoofd, maar vaak ook boven dat van anderen. Eerdere bewoners, passanten, dieren die we meestal niet eens kennen. Soms, als je alleen bent, beginnen ze te spreken.

Hoe verliep de Wende op het Oost-Duitse platteland, ver van Berlijn en de wereldpolitiek? Verslag uit Fürstenwerder, een dorp in de Uckermark, dat begin 1990 volledig op z'n kop stond. 'Marktfähig worden we nooit.'