Jaar: Tijdschrift voor Verzorgenden, 2001

Er zit een onwrikbare plank in je rug geschroefd, die daar niet hoort. Hoe meer je op de pijn let, hoe verkrampter je je gaat bewegen. Je toestand wordt van kwaad tot erger, je probeert het boeddhistisch te ondergaan. Tot je uitroept: waar zijn de pillen!

Ook wie een euthanasieverklaring heeft, wil eigenlijk vaak alleen maar een laatste duwtje over de rand als het sterfbed echt te zwaar wordt. Nabestaanden en betrokkenen over euthanasie, `sjoemeleuthanasie´ en wie de regie in handen heeft.

In al zijn bruutheid is het Huis van de Sovjets een aangrijpend gedenkteken. Onbedoeld onthult het in één ferme klap dat Kaliningrad een Russische stad is. Het is net of Andrej Platonovs boek De bouwput van 1930 hier verder is gegaan.

Geschiedenis wordt Disneyland in Grutas Park waar oude sovjet-helden in steen een plaats hebben gekregen. Een Litouwse worstelkampioen bracht ze bijeen, één Marx, twaalf Lenins, twee Stalins, twee Dzerzjinski’s en talloze kleiner helden.

Majestueus stroomt de Nemunas door Litouwen. Langs het vergeten kuuroord Druskininkai, het verlopen Liskiava, de nieuwe rijkdom van Kaunas en het houtvlottersstadje Rusne, waar ze zich verbreedt tot een delta en aarzelend in de Baltische Zee verdwijnt.

Strategisch waren de Letse havens cruciaal: Riga, Liepaja, Ventspils. Niet voor niets waren de Russen er op gespitst. Liepaja spande als ijsvrije haven de kroon. Nu worden de sovjetflats er afgebroken. En Ventspils poetst zich op als badplaats.

Eigenlijk is het een wonder dat Estland bestaat. Een land met 1,4 miljoen inwoners, een taal die nauwelijks familie heeft en die slechts door één miljoen mensen wordt gesproken. Maar wel een taal die zingt en de blik naar het noorden drijft.

Ziekenhuizen hebben geen tijd voor oude en dementerende patiënten. En dus schrijft de ene na de andere specialist medicijnen voor zonder te controleren wat zijn collega bij de apotheker laat halen. Veel kwetsbare ouderen overleven dat niet.

“De islam kent het begrip idjtihaad – dat betekent intellectuele inspanning -, die brengt beweging in het geloof. Andere imams vragen mij weleens: “Waar is je dzellaba?”, “waar is je baard, waar je tulband?” Dan zeg ik: “Waar is je kameel?”´